Stilte is nooit helemaal stilte

De beroemde psychiater Laing vroeg Zenleraar Suzuki Roshi over bewustzijn. “Ik weet niets van bewustzijn,” zei Suzuki. “Ik leer mijn studenten te luisteren naar het zingen van de vogels.”

Mindfulness is niet veel anders dan luisteren naar het zingen van de vogels. Je openstellen, en waarnemen wat er in dit moment gebeurt. Wat er in dit moment in ons bewustzijn doordringt: dat kan van alles zijn, geluiden, dingen die we zien, die we voelen, proeven, ruiken – gevoelens in ons lijf, emoties, gedachten.

Vogels staan hierbij voor alle dingen die je kunt horen: Luisteren naar de vogels die zingen, en naar de buurman die aan het boren is, en de buurvrouw die aan het beeldhouwen is, de hond verderop in de straat die blaft, de tram die voorbij komt.

Stilte is nooit helemaal stilte. Er is altijd op zijn minst iets subtiels te horen, al is het maar geluiden die je eigen lichaam soms maakt, of geluiden heel vaag ver weg.

Luister eens naar John Cage’s beroemde muziekstuk 4’33” (vier minuten en drieëndertig seconden). Aanvankelijk roept het misschien verzet op, om te luisteren naar een orkest dat ‘niets doet’ – dat althans niet de eigen instrumenten bespeelt. Maar als je blijft luisteren valt er een hoop te ontdekken… Zo niet in geluiden, dan op zijn minst in gedachten, gevoelens….. Wil je het horen? Dat kan hier:

Veel mensen ervaren dit als ‘de nieuwe kleren van de Keizer”. Op het internet vind je ontzettend veel kritiek en commentaar. Het was voor 1952 ook wel erg vernieuwend. Toch denk ik dat er iets heel wezenlijks in zit, juist ook voor mindfulnessbeoefenaars. Jon Cage licht het ook toe in een interview:

Hoe dan ook, complete stilte is er zelden, en er is praktisch altijd iets te horen. En dat kunnen we gebruiken als mindfulnessoefening.

Soundscapes omvatten het hele panorama van geluiden, dichtbij, ver weg, mooi, lelijk, woest, teder. Geluidslandschappen omvatten ook stilte. Elk moment is het muzikale landschap anders.

Ook op dit moment is er een soundscape. Elk moment heeft een andere ‘soundscape’ en die is dan ook altijd, elk moment, toegankelijk: je kunt elk moment stilstaan, stil blijven en luisteren naar het geluid van dit moment.

TIP 1:
Stop, val stil, hou even op te bewegen, en luister. Luister naar de geluiden, het geheel van geluiden, alsof je voor het eerst hier bent, alsof je naar een concert luistert. Een concert met als titel: Donderdag, 9.17 (of zo iets).

TIP 2:
Al er een geluid is dat je stoort, bijvoorbeeld de borende buurman, een geluid in de trein – kies dat dan als een focus. Observeer het geluid, hoe het klinkt; observeer wat het met je doet, gedachten of emoties die opkomen, lichamelijke reacties; en keer steeds weer terug naar het geluid, de aard, de klank, zonder erover te hoeven doordenken, luisteren naar het geluid. Ik ben benieuwd wat je ontdekt!

TIP 3:
Kies een terugkerend geluid, bijvoorbeeld telefoongerinkel, en spreek met je zelf al, dat je, telkens wanneer je dat geluid hoort, je even vertraagt en een mindful moment neemt. Even stoppen met iets doen, even hier zijn, je adem voelen, luisteren naar het geluid – en dan weer de draad oppakken.

Everything we do is music.
– John Cage

CC BY-NC-ND © 2016 Hende Bauer/Centrum voor Mindfulness Den Haag, alle rechten voorbehouden.

ALS JE WILT KUN JE DIT ARTIKEL GEBRUIKEN IN EEN TIJDSCHRIFT, WEBPAGINA OF NIEUWSBRIEF als je deze tekst erbij zet, met een werkende link naar de website:
“CC BY-NC-ND © 2016 Hende Bauer van het Centrum voor Mindfulness Den Haag, www.centrummindfulness.nl”

Scroll naar boven